Odyogram Nedir?

Günümüzde işitme sağlığına yönelik farkındalık giderek artarken, odyoloji bilim dalı da bu alanda önemli bir rol üstlenmektedir. Bu bağlamda karşımıza çıkan en temel araçlardan biri odyogramdır. Peki, odyogram tam olarak nedir, ne işe yarar ve nasıl yorumlanır?
 

Odyogramın Tanımı

Odyogram, bir bireyin işitme seviyelerini frekansa (sesin perdesine) göre grafiksel olarak gösteren bir testtir. Bu grafik, işitme testi (odyometri) sırasında elde edilen verilerle oluşturulur ve odyologlar tarafından değerlendirilir. Odyogram, işitme kaybının derecesini ve tipini belirlemede temel bir araçtır.
 

Odyogram Nasıl Oluşturulur?

Odyogram, genellikle bir işitme uzmanı eşliğinde, sessiz bir odada yapılan saf ses odyometrisi ile elde edilir. Bu test sırasında kişiye çeşitli frekans ve şiddetlerde sesler verilir. Kişi bu sesleri duyduğunda butona basar veya el kaldırarak tepki verir. Bu yanıtlar kişinin en az duyduğu seviyeyi belirlemede kullanılır ve bir işitme eşik grafiği olarak kaydedilir.

Grafikte yatay eksen frekansları (Hz – Hertz), dikey eksen ise ses şiddetini (dB – desibel) gösterir. Normal işitme aralığı saf ses ortalamalarına göre (500 Hz,1000 Hz, 2000 Hz ve 4000 Hz’in aritmetik ortalaması) 0-25 dB arasında kabul edilir.

Odyogram Ne İşe Yarar?

Odyogramın sunduğu veriler sayesinde;

• İşitme kaybı var mı, varsa hangi frekanslarda?
• İşitme kaybının derecesi hafif, orta, ileri ya da çok ileri mi?
• İşitme kaybı iletim mi, sensörinöral mi yoksa mikst tip mi?

gibi sorulara cevaplar alınabilir. Özellikle erken tanı açısından büyük önem taşır. Çünkü işitme kaybı birçok bireyde yavaş geliştiğinden fark edilmesi zor olabilir.
 

Odyogramı Kimler Kullanmalı?

• Yeni doğanlar için tarama testleriyle başlanır.
• İşitme güçlüğü çeken bireyler,
• Kulak çınlaması (tinnitus) yaşayanlar,
• İleri yaş bireyler,
• Ailede işitme kaybı geçmişi olan bireyler
• Endüstriyel alanlarda çalışanlar (gürültüye maruz kalanlar),

Mutlaka belli aralıklarla işitme testi yaptırmalıdır.
 

Odyogram Nasıl Yorumlanır?

Odyogram üzerinde farklı sembollerle sağ ve sol kulak için işitme eşikleri belirtilir. Odyogram üzerinde sağ kulak, kırmızı ve sol kulak, mavi ile işaretlenir. Bu veriler uzmanlar tarafından yorumlanarak uygun tanı ve tedavi yöntemleri (işitme cihazı, koklear implant, medikal ya da cerrahi müdahale) belirlenir.
 

Sonuç

Odyogram, basit ama son derece güçlü bir tanı aracıdır. İşitme sağlığı söz konusu olduğunda, düzenli kontrollerin bir parçası olarak mutlaka değerlendirilmelidir. Kulağımıza gelen her sesin kıymetini bilmek ve kaybetmeden önce önlem almak için bu test büyük bir fırsat sunar.
 

Kaynakça (APA)

• Katz, J., Chasin, M., English, K., Hood, L. J., & Tillery, K. L. (2015). Handbook of Clinical Audiology (7th ed.). Wolters Kluwer.
• Roeser, R. J., Valente, M., & Hosford-Dunn, H. (2007). Audiology: Diagnosis. Thieme.
• Yılmaz, O. (2019). Odyogram yorumlama teknikleri ve klinik önemi. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi, 27(3), 142–147.
• World Health Organization. (2021). World Report on Hearing. https://www.who.int/publications/i/item/world-report-on-hearing
   

Ody. Eray Gök

İdis İşitme Merkezleri İşitme Uzmanı