Bebeklerde İşitme Cihazı Kullanımı

Ülkemizde uygulanan yenidoğan işitme tarama programı kapsamında, doğum sonrası basit ve kısa süreli ölçüm ile bebeğinizin ilk işitme taraması yapılmakta ve bu tarama ile konjenital işitme kaybına sahip bebeklerin büyük kısmı tespit edilebilmektedir.Fakat bu tarama testinden ‘’Kaldı’’ sonucunun alınması, bebeğinizde mutlaka bir işitme kaybı olacağını göstermemektedir.Kesin tanı, takip programı kapsamında yapılan ileri test yöntemleri ile konulmaktadır. Benzer şekilde, ilk tarama sonucunda 'Geçti' cevabının alınması, bebeğinizde ileriki dönemlerde işitme kaybı görülmeyeceği sonucunu vermemektedir.

İşitme Kaybı İle Tanışılan İlk Süreç

Bebeğinize işitme kaybı tanısının konulması ve işitme cihazı önerilmesi sürecinde önemli aşamalardan biri, ebeveyn olarak bu süreci kabul edip, işitme cihazı kullanımına en erken dönemde başlayabilmektir. Bazen bu durum ebeveynlerde hayal kırıklığı yaratarak,kabul etme sürecini uzatmakta dolayısıyla müdaheleye geçiş sürecini de erteleyebilmektedir.Biz biliyoruz ki, doğru ve erken müdahele, uygun işitme cihazının düzenli kullanımı, düzenli eğitim ve ebeveyn desteği ile işitme kayıplı bebekler de akranlarının seviyesine gelebilmekte ve işitme kaybı ileriki dönemde onların yaşamında bir engel oluşturmamaktadır. Dolayısıyla, ilk reddetme sürecini kısa tutarak, umutsuzluğa kapılmadan, bu alanda yetkin uzmanlara erken dönemde başvurmak, bebeğinizin ileriki yaşam kalitesini bugünden arttırmanız demektir.

İşitme Cihazı Kullanımına Başlama Zamanı

İşitme cihazı kullanımına hem bebeklerde hem yetişkinlerde, kalıcı tipte işitme kaybı tanısının konulduğu ve bu işitme kaybının cerrahi/medikal yollarla düzelmeyeceği tespitinin yapıldığı anda başlanmalıdır. Tanılanmış kalıcı tipte işitme kaybı olmasına rağmen işitme cihazı kullanımı için geç kalmak; yetişkinlerde kalıcı anlama problemlerine yol açarken, bebeklerde ise bu gecikme, anlama problemlerine sebep olmanın yanısıra seslerin sağlıklı üretilmesini de engellemektedir. Bebeğinizin sesi doğru üretebilmesi için ön şartlardan biri bu sesi doğru işitiyor olmasıdır.Yani, ileriki dönemde artikülasyon problemlerinin oluşmaması için erken müdahele ve düzenli işitme cihazı kullanımı bebeğiniz için büyük önem arz etmektedir.¹

İşitme Cihazı Seçimi

Bebekler için işitme cihazı seçimi yapılırken, göz önüne alınan ilk nokta; işitme cihazının işitme kaybına uygun güçte olması ve bu cihazda bebek için gerekli güvenlik önlemlerinin bulunmasıdır.Kilitli pil kapağı, led ışık göstergesi gibi donanımlar bebeğinizin kullanacağı işitme cihazlarında mutlaka bulunması gereken algoritmalardır.Günümüzde İdis/Oticon marka işitme cihazlarının ebeveynin telefonuna olan bağlantısı ile güncel pil seviyeleri kontrol edilebilmekte ve pil değişim süreci aksatılmadan yönetilebilmektedir.Ayrıca, bu işitme cihazlarında kullanılan "Brain Hearing" teknolojisi ile işitme sürecinin üst merkezlerine odaklanarak bebeğe sesi duyurabilme amacının ötesine geçilmiştir.Sesin iletiminde, yüksek analiz yöntemleri kullanılarak ses gürültüden arındırılşmış şekilde sunulmakta ve bu yolla bebeğinizin anlama sürecinde daha az efor harcaması hedeflenmektedir.Tüm bu teknolojiler, bebeğinizin işitme cihazından alacağı verimi maksimuma çıkarmayı amaçlasa da doğru uygulama ve yeterli hizmetin sunulmadığı durumlarda beklenilen sonuç alınamamaktadır.İşitme cihazını satın alma aşaması, bu süreci başlatan ilk an olmakla birlikte aile-bebek-işitme uzmanı arasındaki iletişim, uzun dönem devam edecektir. Bebekler, rahatsız olma veya onaylama gibi tepkiler veremeyeceği için ilgili uzmanın, gerekli inceleme ve ölçümleri eksiksiz yapması, dikkatli ve sabırlı davranması ve aile ile iş birliği içinde kalarak takip sürecini yönetmesi, işitme cihazı seçim sürecinde önem arz eden noktalardır.

İşitme Cihazı Kullanım Süresi

İşitme cihaz kullanımına karar verildikten ve cihaz seçimi yapıldıktan sonra en önemli nokta bu cihazın doğru ve düzenli kullanımıdır.Günlük kullanım saatleri arasında, küçük rutin farklılıklar oluşabilse de, cihaz kullanımına engel bir patoloji olmadığı sürece bebeğinizin uyanık olduğu her an (duş gibi durumlar hariç) işitme cihazı takılı olmalıdır.

Bebeğinizi İşitme Cihazına Alıştırma Yöntemleri

İşitme cihazını düzenli kullanabilmek için kullanıcının işitme cihazına adapte olması ve kullanmayı alışkanlık haline getirmesi gerekmektedir.Bebeklerde bu durum ebeveyn ve uzman desteği ile yetişkinlere nazaran daha kolay gerçekleşmektedir.Bebeklerin bir kısmı işitme cihazını takılan ilk andan itibaren kabul etse de bir kısmında kısa bir reddetme süreci görülebilmektedir.Bebeklik döneminde, bu süreçte karşılaşılabilecek temel problemler, bebeğin cihazı çıkarması, atması, ağzına alması gibi durumlardır.Bu gibi durumlarda cihaz sabitleyici gibi yardımcı aparatların kullanımı bu sorunların çözümünde etkili olmaktadır.İlk dönemlerde, ebeveynin kararlı tutumu ile cihaz kullanımı sağlandıktan sonra, ileriki süreçte işitme cihazı bebek tarafından da ihtiyaç olarak algılanacaktır.

Ebeveyn Olarak Kulak Kalıbı Kontrolü ve Temizliği

Bebeklerde kullandığımız işitme cihazları, kalıp ile kullanılan kulak arkası işitme cihazı modelleridir.Bebeklerin gelişimindeki hız göz önüne alındığında kulak kalıplarının değişimi sıklıkla yapılmalı, kalıbın kanala tam olarak yerleşmesi gerektiği unutulmamalı ve gerekli durumlarda nem alıcı tablet gibi yardımcı malzemelerin kullanımı ebeveyn tarafından sağlanmalıdır.

Son olarak unutulmamalıdır ki; her geçen gün hızla gelişen teknoloji aynı zamanda işitme cihazlarına da entegre edilmekte ve doğru müdaheleler ile işitme kaybının olumsuz etkileri ortadan kaldırılabilmektedir.²

Odyolog Sedanur Burhan

Kaynakça

^{1-Nurdan Cankuvvet Aykut, Merve Çınar, Erken çocuklukta işitme cihazı uygulamaları ve ebeveynler,Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2018↩
2-Tomblin J. B., Oleson J. J., Ambrose S. E., Walker, E. & Moeller M. P. (2014). The influence of hearing aids on the speech and language development of children with hearing loss . JAMA Otolaryngology—Head & Neck Surgery,140, 403–409↩}